Ogólnopolskie Stowarzyszenie Internowanych i Represjonowanych
  Orzeczenia sądowe i TK
 
Zwracamy się do wszystkich korzystających z naszej strony internetowej z gorącą prośbą, aby czerpiąc nasze informacje podawali źródło pochodzenia skopiowanej informacji.
Podanie źródła jest nie tylko prawem, ale także dobrym obyczajem.
Dziękujemy.

        Ważne wyroki.

1.  Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23.02.1991 r. z późn. zm. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego osobie, wobec której wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13.12.1981 r. w Polsce stanu wojennego przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji. Oznacza to jednoznacznie, że przepisy ustawy (art.8 i art. 11 stanowią lex specjalis w stosunku do przepisów rozdz. 58 kpk (por. wyrok S.A we Wrocławiu sygn. akt: II Aka 9/12 z dnia 15.02.2012 r. oraz wyrok SA w Gdańsku z dnia 17.06.2009 r.syg. akt: I AKa-14/09 – Krakowskie Zeszyty Sądowe 2010, z.4, poz. 65).

2.  Podkreślić należy, że ustawodawca dał warunki znacznie szerszego wyrównania szkód i krzywd wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, niż w wypadku tzw. pomyłek sądowych (por.wyrok Sąd Apelacyjny w Warszawie z dn. 20.09.2012 r. Sygnatura: II S 38/12, wyrok SA we Wrocławiu sygn. akt: II Aka 9/12 z dnia 15.02.2012 r., wyrok S.A. II Wydziału Karnego w Warszawie z dnia 20.05.2013 r., sygn. akt: II AKa 143/13).

3. Powoływanie się Sądu na praktykę orzeczniczą „w sprawach podobnych” jest niewłaściwe i niepożądane, gdyż prowadzi do unifikacji rozstrzygnięć. Niedopuszczalne jest więc ograniczanie prawa do odszkodowania i zadośćuczynienia za bezprawne pozbawienie wolności za pomocą sztywno określonej kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia z powoływaniem się na nieopisane zagrożenia dla równowagi budżetu państwa (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 6.05.2003 r. sygn. akt: II Aka – 130/03 i z dnia 15.02.20212 r. sygn. akt: II Aka 9/12,  OSA 2003, nr 10, poz. 98).

4.  Kryterium odnoszącym się do zadośćuczynienia są także następstwa zdarzeń np. w postaci szkód zdrowotnych, przy czym zadośćuczynienie uwzględniać winno wszystkie aspekty doznanej krzywdy (por. wyrok SN z dn. 9.01.2001 r. sygn. akt: WA - 44/00 – LEX nr 550457).

5.  Ponieważ zadośćuczynienie stanowi rekompensatę za sam fakt pozbawienia wolności, to w ocenie TK sytuacja finansowa państwa nie może być przyczyną obniżenia wysokości odszkodowania i zadośćuczynienia za bezprawne pozbawienie wolności oraz nie może przerodzić się w dowolność ustalenia kwot zadośćuczynienia, mających wymiar symboliczny i stojących w jaskrawej sprzeczności do wagi doznanych krzywd i cierpień. Tego rodzaju tendencja jest sprzeczna z założeniami cytowanej ustawy, która przewiduje możliwość dochodzenia roszczeń, a nie ich symbolicznego odpowiednika (por. Prokuratura i Prawo – wkładka 1996, nr 9, 9 oz. 25 oraz wyrok SA we Wrocławiu z dnia 15.02.2012 r. sygn. akt: II Aka 9/12).

6.  Intencją ustawodawcy uchwalającego ustawę jest jak najszersze wyrównanie i zrekompensowanie szkód i krzywd osobom, które z pobudek patriotycznych podjęły działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego i spotkały je za to represje. Wyrównanie poniesionych szkód, w tym pozostawanie na rencie inwalidzkiej powinno odpowiadać szkodom rzeczywiście poniesionym (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 15.02.2012 r. sygn. akt: II Aka 9/12 oraz wyrok S.A. w Lublinie z dnia 17.05.2012 r. sygn. II Aka 108/12).

7.  Przeżycia fizyczne, jak i psychiczne osób represjonowanych za działalność na rzecz nie podległego bytu Państwa Polskiego były większe niż w przypadku osób niesłusznie pozbawionych wolności w wyniku pomyłki sądowej i spotkały się z bezprawnymi działaniami władz zamiast powszechnego szacunku i uznania (por.wyrok S.A we Wrocławiu sygn. akt: II Aka 9/12 z dnia 15.02.2012 r.). Zgodnie z cytowaną ustawą zadośćuczynienie winno uwzględnić wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, które odniósł powód w przeszłości, obecnie i które będzie odczuwał do końca życia. Między wykonaną decyzją o internowaniu, a doznaną krzywdą istnieje związek przyczynowy. Skutki więc wykraczają poza okres internowania i podlegają kompensacji. Wykonaną decyzją o internowaniu został pozbawiony możliwości świadczenia pracy, utracił możliwość podnoszenia kwalifikacji zawodowych i rozwoju zawodowego, podnoszenia poziomu życia i godnego utrzymania siebie i rodziny (żony i  dzieci). Negatywne przeżycia związane były także z pogorszeniem się stanu zdrowia w wyniku internowania, które to skutki trwają znacznie dłużej niż okres internowania, bo do dnia dzisiejszego i będą trwały do końca życia, o czym świadczy przyznana renta inwalidzka II gr. z ogólnego stanu zdrowia. (por. wyrok S.A. w Lublinie z dnia 17.05.2012 r. sygn. II Aka 108/12). 

8.  Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.02.2010 r. sygn. IV K.K. – 403/09 orzekł, że art. 8 ust. 4 cytowanej ustawy dopuszcza możliwość dochodzenia dodatkowych roszczeń nawet wówczas, gdy prawomocnie zasądzono odszkodowanie, jeśli za takim dodatkowym roszczeniem przemawiają zasady słuszności (zob. LEX nr 577229, wyroki: SA we Wrocławiu: z dnia 5.02.2009 r. sygn. II AKz – 655/08 – LEX nr491189 oraz z dnia 8.07.2010 r. sygn. II Aka – 190/10 – OSAW 2011, nr 2, poz. 221, wyrok SA w Białymstoku z dnia 19.02.2009 r. sygn. II Aka – 21/09 – Krakowskie Zeszyty Sądowe 2009, z. 6, poz. 100).

9.  Fundamentalne znaczenie ma wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1.03.2011 r. sygn. akt: P - 21/09 (Dz. U. nr 53, poz. 277), w którym Trybunał uznał, że Parlament wprowadził w art. 41 ust. 5 Konstytucji RP oddzielne wobec art. 77 ust. 1 Konstytucji uregulowanie podkreślające konieczność ponoszenia przez Państwo odpowiedzialności za przypadki bezprawnego pozbawienie wolności. Podobne rozwiązania przyjęli twórc Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4.11.1950 r., zmienionej następnie Protokółami 3, 5, i 8 oraz uzupełnionej Protokółem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.: dalej: EKPC).  

10. W uzasadnieniu wyroku TK podkreślił, że „bezprawne pozbawienie wolności skutkuje zawsze poniesieniem przez osobę pozbawioną wolności szkody o charakterze niematerialnym (krzywdy), niezależnie od występujących w takim przypadku… majątkowych następstw wymagających kompensacji. Odszkodowanie na rzecz poszkodowanego z tytułu pozbawienia wolności powinno mieć charakter pełny w tym sensie, że powinno rekompensować zarówno szkodę materialną, jak i niematerialną” (por. wyrok SA we Wrocławiu z
dnia 15.02.20212 r. sygn. akt: II Aka 9/12).

11. Niezasłużona krzywda, jaka spotkała osoby represjonowane działające ze szczytnych patriotycznych pobudek jest niewątpliwie większa, niż w przypadku sądowej pomyłki. Uzasadnia to przyznanie wyższego zadośćuczynienia osobie represjonowanej za taką działalność niż osobie uprawnionej do zadośćuczynienia na podstawie art. 552 par. 1 – 4 kpk (patrz zakładka: "Odszkodowania").

12.  Powyższe racje pozostają w pełnej zgodzie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1.03.2011 r. sygn. akt: P - 21/09 (Dz. U. nr 53, poz. 277) oraz są wypełnieniem art. 19 Konstytucji RP, nakładającym obowiązek na państwo otoczenia specjalną opieką i troską osób, które na wcześniejszym etapie swojego życia aktywnie uczestniczyły w walce o niepodległość Polski i niepodległość ta została uzyskana w określonym procesie historycznym. Artykuł ten stanowi o wyjątkowym i specjalnym traktowaniu osób, które przyczyniły się do uzyskania upragnionej wolności i niepodległości Polski. Stanowi o obowiązku państwa względem osoby, która uczestniczyła w walce, a więc w działaniach łączących się z użyciem siły choćby tylko przez jedną ze stron do upragnionej wolności i niepodległości Polski. Naprawienie wyrządzonych szkód i krzywd tym osobom zgodnie z ustawą zasadniczą, ma mieć wymiar specjalny i zapewniać godny poziom życia, więc intensywność i opieka państwa musi odróżniać się In plus od powszechnego zakresu świadczeń. Intencją ustawodawcy jest więc świadczenie ze szczególną dbałością przez państwo polskie godnej satysfakcji moralnej i rekompensaty materialnej dla osób, które przyczyniły się do odzyskania niepodległego bytu naszego państwa (por. komentarze, Wydawnictwo Sejmowe 2007).
 

 
 
  Dzisiaj stronę odwiedziło już 225995 odwiedzającyosób.  
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja